NFT چیست؟ هرآنچه باید در مورد توکن غیرقابل تعویض بدانید.

NFT یا توکن غیرقابل تعویض، از مفاهیم جدید و پرطرفدار در حوزه بلاک چین و کریپتوکارنسی است که امکان خلق و خرید و فروش دارایی‌های دیجیتالی منحصربه‌فرد و غیرتکراری را فراهم می‌کند.

شما درباره NFT یا توکن غیرقابل تعویض چقدر اطلاعات دارید؟ آیا شما هم مانند من با خواندن درآمد ۶۰ میلیون دلاری هنرمندی از فروش اثر هنری دیجیتالی با NFT شوکه شدید؟ یا انتشار خبر فروش اولین توییت توسط جک دروسی به قیمت ۲٫۹ میلیون دلار تعجب شما را هم برانگیخت؟

هنوز زمان زیادی از علاقه‌مندی کاربران به خرید ارز دیجیتال نگذشته، اما اخبار بلاک چین مانند انفجار رسانه‌ای در چند سال اخیر در دنیا هیاهو به پا کرده و هر سرمایه‌گذاری هم تمام تلاش خود را می‌کند تا در این آشفته بازار، سهمی، حتی کوچک داشته و کسب درآمد کند. برای معامله ان‌اف‌تی نیاز به خرید تتر نیست و شما با ارزهای دیجیتال دیگر نیز می‌توانید وارد بازار جذاب توکن غیرقابل تعویض شوید.

NFTها، دارایی‌های دیجیتالی هستند که می‌توانند شما را یک‌شبه از فرش به عرش برسانند، تنها کافی است کمی خلاق و خیلی خوش‌بین باشید!

ان اف تی NFT چیست؟

ان اف تی یا NFT (مخفف Non-Fungible Tonken و به معنی توکن‌های غیرقابل‌ تعویض)، گواهی مالکیت دیجیتالی غیرتکراری برای هر نوع دارایی دیجیتالی است. در واقع، این نوع توکن قرارداد هوشمندی است که با استفاده از پلتفرم‌های اپن سورس تنظیم و برای ایمن‌سازی آن به‌صورت دیجیتالی استفاده می‌شود. این قرارداد هوشمند را می‌توان پس از نوشتن، ذخیره یا به‌طور دائمی در قالب رمزارزی (معمولاً به نام توکن ERC 721) در شبکه بلاک‌ چینی مانند اتریوم منتشر کرد.

برخی از اشکال محبوب NFTها شامل تصاویر در فرمت‌هایی مانند GIF ،Jpegs، ویدیوها و همین‌طور توییئت‌ها هستند، اما هر اثر و دارایی دیجیتالی با توجه به خواست سازنده و طراح آن امکان تبدیل‌شدن به توکن غیرقابل تعویض را دارد؛ البته به شرطی که سازنده‌ی آن اثر بخواهد دارایی منحصربه‌فردی داشته باشد، مانند مثال مقالات ISI یا بلیت‌های کنسرت‌ها که متعلق به یک نفر و منحصربه‌فرد هستند.

حال سوالی که ممکن است برای شما هم ایجاد شود، این است که وقتی می‌توان به‌راحتی از اثری اسکرین‌شات گرفت یا آن را یا دانلود کرد، چرا مردم حاضرند میلیون‌ها دلار بابتش بپردازند؟

پاسخ ساده است، توکن غیرقابل تعویض به خریدار اجازه می‌دهد تا کالای اصلی را همراه با احراز هویت داخلی، داشته باشد؛ این احراز هویتَ مالکیت اثر را ثابت کرده و در دنیایی ایده‌آل، فرد دیگری نمی‌تواند از آن اثر استفاده کند. در واقع، ارزش معنوی اثر با اعتبار و هویت هنرمند گره خورده و همه دنیا می‌پذیرند که تنها یک واحد از اثر مورد نظر به صورت NFT تولید و به خریدار اهدا شود.

کلمه NFT مخفف چیست؟

همان‌طور که در بخش پیش اشاره کردم، NFT کوتاه‌شده عبارت Non-Fungible Token است که به توکن بودن و غیرقابل تعویض یا غیرقابل معاوضه بودن این دارایی اشاره دارد. در واقع این نوع از دارایی، نوعی توکن (Token) رمزنگاری‌شده هستند که سند مالکیت اثری دیجیتالی را در فضای بلاک چین صادر می‌کنند.

تفاوت بین NFT و توکن‌های قابل تعویض (Fungible)

برای پاسخ به این سوال که آیا ان اف تی همان ارز دیجیتال است یا خیر، بهتر است ابتدا با مفهوم توکن‌های قابل تعویض و توکن‌های غیرقابل تعویض، آشنا شوید.

NFT یا توکن‌های غیرقابل تعویض، دارایی‌های دیجیتالی منحصربه‌فرد و غیرتکراری هستند؛ این دارایی‌ها می‌توانند در هر فرمتی ایجاد شوند، از آثار هنری گرفته تا موسیقی، بازی، توئیت، ویدئو و حتی ملک و املاک! توکن‌های غیرقابل تعویض روی بلاک چین ذخیره شده و مالکیت و اصالت آن‌ها اثبات‌شده است. هر توکن غیرقابل تعویض، ویژگی‌ها و اطلاعات خاص خود را دارد و این اطلاعات آن را از دیگر NFTها متمایز می‌کند. برای مثال، ۱۰ هزار شخصیت کریپتوپانک (Cryptopunk) که در سال ۲۰۱۷ ساخته شدند، هر کدام دارای صورت، لباس، مو و اکسسوری مختلف هستند و نمی‌توان آن‌ها را با دیگری جایگزین کرد.

NFT منحصربه‌فرد، نادر، غیرقابل تقسیم و غیرقابل جایگزین شدن هستند، در حالی که توکن‌های قابل تعویض، قابل تقسیم و قابل جابجا شدن هستند.

توکن‌های قابل تعویض (Fungible)، دارایی‌های دیجیتالی هستند که قابل معامله و جابجایی باشند. این دارایی‌ها ارزش‌های برابری دارند و نمی‌توان آن‌ها را از یکدیگر تشخیص داد. برای مثال، رمزارزهای مانند بیت‌ کوین (Bitcoin)، اتر (Ethereum) و تتر (Tether)، توکن‌های قابل تعویض هستند. ۱ بیت‌کوین با ۱ بیت‌کوین دیگر برابر است و نمی‌توان آن را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کرد.

قابل تعویض بودن (Fungible)

قابل تعویض بودن (Fungible)، قابلیتی‌ است که امکان مبادله یک دارایی را با دارایی‌های مشابه بدون از بین رفتن ارزش آن، ایجاد می‌کند. Non-Fungible به معنی غیرقابل تعویض است و هر توکنی که این قابلیت را داشته باشد، با استفاده از سیستمی مشابه ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین ساخته‌شده است. البته توکن غیرقابل تعویض، یک تفاوت اساسی با ارزهای دیجیتال دارد؛ برای درک بهتر، به مثال زیر توجه کنید:

یک اسکنانس ۱۰ هزارتومانی ازنظر ارزش با یک اسکناس ۱۰ هزارتومانی دیگر برابر است. به همین خاطر وقتی اسکناس ۱۰ هزارتومانی از کسی قرض بگیرید، لازم نیست بعدها دقیقاً همان اسکناس را به او پس بدهید؛ چرا که نوع دیگر آن‌ اسکناس هم به همان اندازه ارزش دارد. به زبان ساده یعنی ۱۰ هزار تومان برابر با ۱۰ هزار تومان است. در ارزهای دیجیتال هم این تعریف پابرجا است.

یک بیت کوین با یک بیت کوین دیگر کاملاً برابر است و ارزش یکسانی دارد. اما وقتی صحبت از توکن‌های غیرقابل تعویض به میان می‌آید، این موضوع متفاوت است. NFT‌ها با نمونه‌های مشابه، ارزشی متمایز دارند و همین ویژگی هم باعث شده تا توکن غیرقابل تعویض منحصربه‌فرد ساخته شود و غیرقابل تعویض باشد، درست مانند سنگ‌های قیمتی، آثار هنری و کالاهای لوکس و عتیقه در دنیای واقعی. یک NFT با NFT دیگر برابر نیست!

پس به‌سادگی فهمیدیم که توکن‌های قابل تعویض، توکن‌هایی هستند که بجای هم قابل معامله‌ بوده و ارزش آن‌ها ثابت می‌ماند. در مثال بالا بیت کوین، توکنی قابل تعویض است، چرا که صرف‌نظر از تاریخچه و مالکیتش، ارزش یکسانی دارد؛ اما در مقابل، توکن‌های غیرقابل تعویض یا همان NFTها ارزش یکسانی ندارند!

تفاوت‌های زیادی بین توکن‌های قابل تعویض (Fungible) و غیرقابل تعویض (Non-Fungible) وجود دارد. برای سادگی مقایسه این دو توکن جدول زیر را مرور کنید.

چرا ان اف تی NFT خریدار دارد؟

NFTها می‌توانند به عنوان سرمایه‌گذاری مالی، خرید احساسی، کالای کلکسیونی یا روشی برای ارتباط برقرار کردن خریدار با خالق توکن غیرقابل تعویض، خریداری شوند. هرید این نوع از دارایی را می‌توان مشابه جمع‌آوری تمبرهای پستی، سکه‌های قدیمی یا کلکسیون پروانه‌ها توسط افراد دانست؛ البته گاهی اوقات هم دلیل احساسی برای خرید توکن غیرقابل تعویض، با اهداف تجاری گره‌ خورده است.

برای مثال طرفداران وفادار برند نایکی ممکن است، برای کمک به این برند در زمان سقوط سهامش، یکی از تنها چند صد جفت کفش مدل Jordan را خریداری کنند یا اگر نایکی تصمیم بگیرد مجموعه‌ای ۲۵ عددی از NFT یک gif swoosh نایک را کنار بگذارد، همان طرفداران سرسخت سعی می‌کنند به هر قیمتی شده، یکی از آن‌ها را بخرند.

به عقیده کریس آلیک، مدیر فناوری و خلاقیت فناوری در Deutsch LA، مردم تمایل دارند درست مانند دنیای واقعی، در دنیای مجازی هم مجموعه‌ و کلکسیون داشته داشته باشند تا بتوانند پرستیژ و برند خود را در فضای دیجیتال مانند نوع لباس پوشیدن در واقعیت، به نمایش بگذارند.

برخی از انواع فرمت‌هایی که می توان این دارایی دیجیتال را در قالب آن‌ها ضرب کرد، عبارت‌اند از:

• GIF (تصاویر متحرک و بدون صدا)
• آثار هنری
• کلکسیون‌ها
• فیلم‌ها و موارد مهم ورزشی
• کاور‌های بازی ویدیویی
• موسیقی

درواقع توکن غیرقابل تعویض نوعی کالای لوکس، اما در قالب فضای دیجیتال، به شمار می‌رود.

آموزش ساخت ان اف تی (NFT) و خرید و فروش آن

هنگامی که دفترکلی بدون تغییر، نسبت به ذخیره توکن غیرقابل تعویض افراد اقدام کند، فرآیند ادغام آن‌ها به بخشی از شبکه بلاک چین اتریوم انجام می‌شود؛ به این فرآیند مینتینگ (Minting) یا ضرب کردن می‌‎گویند؛ پس از مینت، درصدی از مبلغ به عنوان کارمزد کسر می‌شود.

فرآیند استخراج بدون هزینه نیست و وقتی پای بلاک چین اتریوم و کارمز بالای آن که با شلوغ‌‎تر شدن شبکه نیز افزایش پیدا می‌کند، به میان آید، نگرانی از بابت هزینه‌ها دوچندان خواهد شد؛ اما خبر خوب این است که با تلاش برخی از برنامه‌نویسان، افراد می‎‌توانند با روش‌هایی بدون پرداختن گس فی، NFTهای خود را بی هیچ هزینه‌ای ضرب کنند!

اخیرا پلتفرم‌‎های زیادی در دسترس قرار گرفته‌اند که می‌توانید در عرض چند دقیقه، ان اف تی خود را ایجاد و به فروش برسانید؛ در همین راستا حتی برخی از بازارهای NFT، تغییرات عمده‌ای را در ساختار هزینه‌‎های خود انجام داده‌اند تا پای افراد بیشتری را به مارکت باز کنند؛ از برجسته‎‌ترین این پلتفرم‌ها می‎‌توان به Rarible ،OpenSea و Mintable اشاره کرد. ما در آکادمی بیت پین، آموزش ساخت ان اف تی در هر کدام از این پلتفرم‌ها را به‌صورت کامل برای شما توضیح داده‌ایم. اما به طور کلی برای ساخت توکن غیرقابل تعویض، به موارد زیر نیاز خواهید داشت:

• کیف پول دیجیتالی که قابل اتصال به بلاک چین باشد. برای مثال، متامسک (Metamask)، کیف پول رایجی است که با شبکه اتریوم (Ethereum) سازگار است.
• بستر فروش NFT که به شما اجازه بارگذاری، نشان دادن و فروش NFTتان را بدهد. برای مثال، اوپن سی (OpenSea)، بازاری بزرگ و معروف برای فروش توکن غیرقابل تعویض است که روی شبکه اتریوم قرار دارد.
• فایلی با قالب مناسب برای تبدیل به NFT. برای مثال، عکس، ویدئو، صوت، GIF و غیره.
• مقداری ارز دیجیتال برای پرداخت هزینه‌های عملیات بلاک چین. برای مثال، اگر شبکه اتریوم را انتخاب کنید، نیاز به داشتن اتر (ETH) در کیف پول خود دارید.

برای خرید و فروش NFT نیز باید مراحل زیر را طی کنید:

• ثبت‌نام در بازار NFT؛ برای مثال، در سایت OpenSea رفته و با استفاده از کلید Connect Wallet در بالای صفحه، کیف پول خود را به سایت متصل کنید.
• ثبت NFT؛ برای مثال، در سایت OpenSea به قسمت Create در بالای صفحه بروید و با استفاده از کلید Create New Item فایل خود را آپلود کنید. سپس جزئیاتی را درباره NFT خود، مانند نام، توضیحات، ویژگی‌ها، سطح‌ و غیره را وارد کرده و در نهایت با کلید Create، توکن غیرقابل تعویض خود را ایجاد کنید.
• فروش NFT؛ برای مثال، در سایت OpenSea به قسمت My Profile در بالای صفحه بروید و توکن غیرقابل تعویض خود را انتخاب کنید. سپس با استفاده از کلید Sell، قیمت و شرایط فروش خود، مانند نوع قیمت‌گذاری (ثابت، پیشنهادی یا حراجی)، مقدار قیمت، مدت زمان فروش و غیره را مشخص کنید.  در نهایت با کلید Post Your Listing، توکن غیرقابل تعویض خود را برای فروش آماده کنید.
• خرید NFT؛ برای مثال، در سایت OpenSea به قسمت Explore در بالای صفحه بروید و توکن غیرقابل تعویض مورد نظر خود را جستجو یا انتخاب کنید. سپس با استفاده از کلید Buy Now یا Make Offer، پیشنهاد خرید خود را ارائه دهید. در صورت تایید فروشنده، مبلغ مورد نظر از کیف پول شما کسر شده و NFT به شما منتقل می‌شود.

آیا ان اف تی NFT، دارایی قانونی است؟

کد NFT، امضایی دیجیتالی از طرف سازنده‌ی آن است که با کمک رمز در هر سرور، مرورگر یا سیستم‌عاملی، هویت آن توکن را به روشی غیرمتمرکز تأیید می‌کند. بنابراین در این فضا، هیچ سازمانی میزبانی NFT را بر عهده ندارد؛ برای مثال اگر توکن غیرقابل تعویض بلیتی برای یک کنسرت ساخته شود، لازم نیست تا آن بلیت از طریق پلتفرم‌های فروش بلیت مانند ایران کنسرت تأیید شود، چراکه به‌سادگی امکان تأیید آن در شبکه بلاک چین فراهم است.

چطور توکن NFT بخریم؟

برخلاف ارزهای دیجیتال، توکن‌های NFT در صرافی‌های ارز دیجیتال عرضه نمی‌شوند. برای خریدوفروش توکن غیرقابل تعویض پنج بازار اصلی وجود دارد که ارزش‌سنجی در همه‌ی آن‌ها بر اساس اتریوم است، از بازارهای خریدوفروش NFT می‌توان به زورا (Zora)، رَریربل (Rarible)، سوپررِیر (SuperRare)، نیفتی گیتوی (Nify Gateway)، اوپن سی (OpenSea) اشاره کرد.

این بازارها مانند eBay، برای به مزایده گذاشتن دارایی‌های دیجیتالی عمل می‌کنند، جایی که افراد می‌توانند پیشنهادات خود را برای توکن غیرقابل تعویض ارائه دهند یا بسته به چگونگی تنظیم، فرآیند فروش توکن غیرقابل تعویض را به‌طور کامل انجام دهند. معمولاً NFT‌ها به تعداد محدود، به حراج گذاشته می‌شوند یا ممکن است با قیمت تعیین‌شده و بدون محدودیت برای خرید مستقیم در بازارها قرار داده شوند.

گرانقیمت‌ترین NFT های دنیا 

روزانه تعداد زیادی NFT در دنیای کریپتوکارنسی معامله می‌شوند که قیمت‌های متفاوتی دارند؛ برخی از این NFT‌ها با قیمت‌هایی نجومی به فروش می‌رسند، از معروف‌ترین و گرانقیمت‌ترین ان اف تی‌های دنیا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• The Merge؛ به قیمت ۹۱٫۸ میلیون دلار
• The First ۵۰۰۰ Days؛ به قیمت ۶۹ میلیون دلار
• Beeple, Human One؛ به قیمت ۲۹٫۹۸ میلیون دلار
• Larva Labs, CryptoPunk #۷۵۲۳؛ به قیمت ۱۱٫۷۵ میلیون دلار
• Larva Labs, CryptoPunk #۳۱۰۰؛ به قیمت ۷٫۵۸ میلیون دلار
• Xcopy: Right-Click and Save As Guy؛ به قیمت ۷٫۹ میلیون دلار
• Art Blocks, Ringers #۱۰۹؛ به قیمت ۶٫۹۳ میلیون دلار
• Beeple, Crossroad؛ به قیمت ۶٫۶ میلیون دلار
• This Changed Everything؛ به قیمت ۵٫۴ میلیون دلار
• Save Thousands of Lives؛ به قیمت ۴٫۵ میلیون دلار

نظر هنرمندان درمورد NFT

در جامعه هنرمندان افراد زیادی از NFT‌ها استقبال کرده‌اند و حتی آثار خود را به توکن غیرقابل تعویض تبدیل کرده و به فروش رسانده‌اند، برای مثال هنرمندان زیادی در عرصه موسیقی، جلد کاور موسیقی‌های خود را به صورت توکن غیرقابل تعویض به مزایده گذاشته‌اند. از طرفی هنرمندان زیادی با NFT‌ها مخالف هستند.

در کل NFT یا توکن‌های غیرقابل تکرار، یکی از جدیدترین و پرحاشیه‌ترین پدیده‌های دنیای هنر و فناوری هستند و امروزه بسیاری از هنرمندان، خصوصاً هنرمندان دیجیتال، از توکن غیرقابل تعویض به عنوان راهی جدید برای نمایش، فروش و حمایت از آثار خود استفاده می‌کنند. ولی نظر هنرمندان در مورد NFT چیست؟

ظر هنرمندان در مورد NFTها، متفاوت است؛ بعضی از آن‌ها توکن غیرقابل تعویض را فرصتی بزرگ برای کسب درآمد، شهرت و اعتبار می‌دانند، در حالی که برخی دیگر توکن غیرقابل تعویض را وسیله‌ای برای کلاهبرداری، حباب یا تهدیدی برای محیط زیست می‌دانند. بعضی هم NFT را پدیده‌ای جذاب و جالب، ولی مبهم توصیف می‌کنند. در ادامه به برخی از نظرات هنرمندان در مورد توکن غیرقابل تعویض اشاره می‌کنم:

مارک دنیس، هنرمند واقع‌گرای آمریکایی، که به تازگی چهار تابلو با عنوان Love You Too را به صورت توکن غیرقابل تعویض به فروش رسانده، می‌گوید: NFT‌ها، جلوه‌گر دنیای هنر هستند. من فکر می‌کنم که NFT‌ها چالشی جالب و جذاب بوده و باعث شده که من به خلاقانه‌ترین شکل ممکن به کار خود نگاه کنم.

بچ، گروه هنرمندان خودآموز سورئال که با استفاده از تصاویر سه بعدی و فضاسازی دیدگاه خود را در مورد جامعه و فضای مجازی ابراز می‌کنند، درباره توکن غیرقابل تعویض نظر مثبتی دارند. آن‌ها معتقدند: NFT برای علاقه‌مندان به دنیای هنر، دسترسی بیشتر به ارمغان می‌آورند. شما می‌توانید آثار خود به صورت جهانی در معرض دید دنیا قرار دهید.

جولین سپیر، دکوراتور و نقاش آلمان، که با استفاده از توکن غیرقابل تعویض قطعات هولوگرافِ تغیرپذیرِ خود را به فروش رسانده، درباره توکن غیرقابل تعویض دید منفی دارد؛‌ او می‌گوید: NFT حبابی است که به زودی منفجر خواهد شد و تهدیدی برای محیط زیست است که باعث افزایش مصرف انرژی و گازهای گلخانه‌ای می‌شود.

بن لوییس، فیلم‌ساز، هنرشناس و نویسنده کتاب آخرین لئوناردو، که داستان گران‌ترین نقاشی جهان است، درباره NFTها می‌گوید: من به NFTها موضوع مشکوک هستم، چراکه نمی‌دانیم چه کسانی NFT‌های هنری را می‌خرند.

حتی بسیاری از کاربران حوزه کریپتو هم با NFT‌ها مخالف هستند و عده‌ای دیگر هم از NFT‌ها حمایت می‌کنند؛ شما درمورد دنیای توکن غیرقابل تعویض چه دیدگاهی دارید؟

کلام آخر درباره‌ NFT

NFT یا توکن‌های غیرقابل تعویض، توکن‌هایی هستند که از فناوری بلاک چین برای ارتباط با دارایی دیجیتالی منحصربه‌فرد استفاده می‌کنند که قابل تعویض با نمونه‌ی مشابه نیستند. این توکن‌ها در صنایع مختلف گسترش‌ یافته‌ و با بخش‌های مختلفی مانند بازی‌ها و کالاهای دیجیتال در ارتباط هستند. گرچه فضای توکن غیرقابل تعویض نوظهور است، اما با توجه به پیش‌بینی کارشناسان، این توکن‌ها در آینده کاربردهای بیشتری در بین مردم خواهند داشت.

سوالات متداول!

• ان اف تی NFT یا Non-Fungible Token چیست؟

NFT توکن‌های غیرقابل‌ معاوضه‌ای هستند که به‌عنوان گواهی مالکیت دیجیتالی و غیرتکراری برای هر نوع دارایی دیجیتالی صادر می‌شوند. در واقع، NFT، قرارداد هوشمندی است که با استفاده از پلتفرم‌های اپن سورس تنظیم و برای ایمن‌سازی به‌صورت دیجیتالی استفاده می‌شود.

• چرا NFTها با ارزش هستند؟

ارزش و قیمت بالای ان اف تی‌ها به‌خاطر کمیاب بودن آن‌ها است. توسعه‌دهندگان ان اف تی‌ها، هر اندازه که قصد داشته باشند می‌توانند از این توکن‌ها ایجاد کنند؛ اما با محدود کردن تعداد آن‌ها و ساخت با تعداد کم، باعث افزایش ارزش آن‌ها می‌شوند.